Brief uit Kaduna, Nigeria, 4 november 1995

Ik zit sinds half augustus weer in het goede oude Kaduna, ergens in het midden van Nigeria. Het is zaterdagavond half negen, een lekkere koele avond, en ik zit te tikken op de veranda. Links van me staat een vogelkooi met daarin drie kleine papegaaitjes die van kwaadheid tegen me zitten te grommen. Ik stoor hun nachtrust denk ik. In hun hok achter in de tuin, vlak bij de bananenplantage slapen vredig de kippen en parelhoenders (nadat ze de afgelopen nacht zijn aangevallen door vleesetende mieren, die er één van kant gemaakt hebben, maar de tuinman heeft vanmorgen het mierennest uitgeroeid) en het paard dat ik vandaag gekocht heb staat nog wat gras te knabbelen onder de grapefruitboom. De hond ligt trouw te waken voor de poort en mijn echtgenote is bezig een campari-soda voor me klaar te maken. Mijn job hier is enorm leuk om te doen, we hebben een gezellig team hier, Kaduna is een prima stad, je zou kunnen zeggen dat ik volmaakt gelukkig ben hier. Maar eens zien hoe lang het duurt voor er door iemand of door iets roet in het eten wordt gegooid. Zo, even een deken over de papegaaiekooi gegooid. Dat gegrom van die beesten gaat me op mijn zenuwen. Alles in Afrika is groot, de olifanten en de leeuwen natuurlijk, de slakken, bijen, vlinders, wespen, kortom alle insekten, de vleermuizen enz enz, alleen de muizen en ratten zijn kleiner dan bij ons (jullie). Er lopen hier een paar ratten over de veranda die maar iets groter zijn dan onze muizen en er loopt ook het schattigste muisje rond dat je je kunt voorstellen, zo groot als een meikever, met een klein staartje, zacht velletje, spits snuitje en lieve kraaloogjes. Ze komen 's avonds om het voer te vreten dat de papegaaien geknoeid hebben en ik zit ze dus in de weg. Ik wilde vandaag voor het eerst een stukje op mijn paard gaan rijden, maar ik wist niet hoe het bit/hoofdstel/teugels er op moet. En wat erger was: mijn paardeknecht wist het ook niet. Morgen toch maar een andere zoeken. Ja, die mieren dat zijn moordenaars hier. Bij een collega hebben ze de afgelopen nacht twee vogels in zijn volière gedood en helemaal opgevreten. Was vanmorgen alleen een geraamte van over. Zelfs zijn paarden heeft hij moeten evacueren uit de stallen omdat ze daar aangevallen werden. Ik heb wilde collega's hier. Die met die vogels dat was een wilde, maar het gekste heeft toch een 66-jarige kerel het gemaakt. D., een gepensioneerde die af en toe free lance voor ons werkt. Een tijdlang elke nacht een andere jonge meid, daarna vaste verkering met trouwplannen maar toen ze eens één keer 's avonds niet van bil wilde, schopte hij haar er meteen uit. Tenminste dat dacht hij. Maar die dames hier zijn wild en kunnen fanatiek vechten. En het heeft D. dus gebroken flessen, kapot meubilair, een gebroken autoruit, $1500 plus tienduizenden Naira's afkoopsom en emmers angstzweet gekost voordat Linda zich liet afschepen. De volgende dag had D. een nieuwe 20-jarige meid van straat opgepikt, maar wat het voor het bedrijf genant maakt was dat hij haar meenam op dienstreizen en haar aan (vaak zeer islamitische) directeuren van waterleidingbedrijven etc als zijn verloofde voorstelde. De verleiding is ook groot hier, de vrouwen zijn prachtig en bijna allemaal, zelfs schoolmeisjes van 12 jaar al, kijken je met lonkende, uitdagende blikken aan. Als Bature (witneus) ben je hier voor elke dame een aantrekkelijke kandidaat en vergevorderde leeftijd, kwabbelbuik, spataderen, kale kop, houten poot, glazen oog, loop-oor, zakbreuk, zeepknie, jubelteen, kalknagel, vergevorderde seniliteit en noem maar op wat een man nog allemaal aan lichte mankementen kan hebben, spelen daarbij geen enkele rol. Geld is geld en dat stinkt niet. Je loopt hier als man een grote kans een volkomen misplaatst meerderwaardigheidsgevoel op te lopen. Maar gelukkig wordt dat in mijn geval o.a. door jou af en toe weer rechtgezet. Ik heb nu al twee stewards versleten. De eerste had ik nog van een vertrokken collega overgenomen, Simon, een brave jongen, maar helaas té stom en geen enkel idee hoe een Bature het allemaal wil hebben in huis. Mijn collega heeft een Nigeriaanse vrouw en ten eerste kookte en regelde die alles zelf en had alleen een hulpje nodig en ten tweede kon die alleen overweg met een 100% onderdanig type, die niet nadacht maar blindelings deed wat zij zei. Maar bij mij moest hij o.a ook boodschappen doen en dan moet je toch soms nadenken en dat lukte niet zo best. Deed precies dat wat ik hem verteld had om nou net niet te doen. Kwam bv met 200 maggiblokjes en 50 komkommers van de markt thuis en als ik zei "vandaag geen vis, Simon, koop liever maar eens een lekkere kip", dan kwam hij gegarandeerd met een grote vis thuis. Daar was echt geen eer aan te behalen. Maar zijn vrouw Amina vond ik zo mogelijk nog erger. Omdat Simon dat niet kan, kwam zij 's avonds koken en ze vond het zó geweldig leuk om in het huis van een Bature te mogen koken, dat ze continu een enorme smile om zich heenstraalde en dan vervolgens met een gelukzalige glimlach de grootste rotzooi serveerde. En als ik dan zei: "Amina, dit ziet er wel lekker uit, je hebt wel je best gedaan maar het is zó zout dat ik het niet kan eten", dan bleef ze me met die idiote zevende hemel lach aanstralen en zei "sorry sir" maar dat maakte helemaal geen indruk op haar. De tweede was prima, goede kok en manager, wist precies hoe hij een huishouding moet runnen, alleen ... hij stal en dat moet ik toch ook niet hebben. De derde heet weer Simon. Kookt lekker, poetst alles schoon, wast en strijkt prima, is beleefd en zo maar .... heeft ook al twee keer geld gestolen. Heeft dus alweer de laatste waarschuwing gehad. Liegen, bedriegen, oplichten en stelen, daar zijn ze erg goed in hier. Maar daar staat ook veel vrolijkheid, levenslust, gastvrijheid, ruimhartigheid etc etc tegenover, dus per saldo ben ik hartstikke blij dat ik hier zit en niet in dat saaie, kleinzielige, benepen, kleinburgerlijke Bangladesh. Ik heb nog nooit de Sahara zo goed kunnen zien als bij deze reis. Ongelooflijk hoe groot die is. Je schiet er met een vaart van duizend km/u overheen en dan nog duurt het uren: alleen maar geel/bruin zand met hier en daar een rots. Ik kom net terug van een reis van 2 dagen door het noorden van het land. Katsina en Daura, zoek maar eens op waar dat ligt. Ik moet veel reizen hier. Té veel. Die afstanden zijn vreselijk. 7 Uur rijden voor een vergadering zoals nu bv en dan de volgende dag weer terug. We hebben Peugeots 504. Die worden hier nog nieuw gemaakt. Vergeleken met de auto's in Europa zijn het boerekarren maar ze zijn wel degelijk en je krijgt er alle onderdelen voor. Gelukkig zit er airconditioning in anders zou je compleet gaar worden. Kaduna heeft nog wel een aardig klimaat, vooral in de regentijd (die nu op zijn einde loopt) maar het noorden van Nigeria wordt al wat woestijnachtig en daar kan het gloeiend zijn. Je gelooft je ogen niet als je ziet wat hier allemaal aan gammele, scheve, verrotte, roestige wrakken rondrijdt. En daar zitten dan niet zoals bij ons 4 mensen in, maar 10 of zo. Benzine is vorig jaar in één keer 15x zo duur geworden en kost nu 22 cent per liter. Dus dat die 504's zo'n 1 op 6 lopen is geen probleem. Maar voor de mensen hier is het wel een probleem. De economie blijft achteruit hollen, alles wordt veel duurder zodat ze met hun inkomens steeds minder kunnen doen. Het inkomen van een arbeider is trouwens nog geen gulden per dag. Mijn guards krijgen f20 en de kok die ik nu heb krijgt het super-inkomen van f56 per maand. Onze Nigeriaanse ingenieurs krijgen zelfs nog minder, tussen de 30 en 50 gulden. En toch blijven ze er altijd vrolijk bij. Dat vind ik nog het mooiste van dit land, de opgewekte, vriendelijke, gastvrije gezichten die je overal ziet, vooral in de dorpen. Ik ben hier meteen lid geworden van een fitnessclub. Daar beul ik me een keer of 3 per week af, gevolgd door een sauna, borrelbad en/of een massage. Er is bijna geen sport te bedenken die je hier niet kunt doen. Behalve skiën dan.