zaterdag 13 juni 2009

Brief 1 uit Rangpur, Bangladesh, 17 november 1994

Laat ik nog maar eens een briefje tekstverwerken. Ik zit een avondje thuis vanwege een griepje. Niets ergs, een beetje koorts en wat hoofdpijn. Eigenlijk meer een verkoudheid.

Komt door het weer. Tot voor kort was het erg heet, maar sinds begin november wordt het hier in het noorden steeds kouder. Overdag schitterend weer, maar 's nachts daalt het tot pakweg 15 graden.
In december-februari kan het 's nachts wel 5 graden worden. Daar zijn jullie natuurlijk niet van onder de indruk, maar voor hier is dat koud. Vooral voor de daklozen en daar zijn er in Rangpur alleen al duizenden van.
In het zuiden van Bangladesh blijft het warm, dag en nacht en omdat ik eergisteren weer eens vanuit Dhaka ben komen invliegen, heb ik door het temperatuursverschil even de "klets weg" gekregen.

De Himalaya is hier vlak bij, minder dan 100 km. En daarachter ligt Tibet en Siberië. Daar is het natuurlijk erg koud nu. De vogels van daarginds komen nu hier overwinteren en voor een vogelbespieder als ik is dat smullen. Hele zwermen wielewaals bv, vogels die in Nederland zo zeldzaam zijn dat een ornitholoog (zoek maar op) bij wijze van spreken al opgewonden raakt als iemand hem vertelt dat hij iemand kent wiens opa er in 1928 een gezien heeft.

Een beetje overdreven natuurlijk, om het belang van de wielewaal duidelijk te maken, want ik schat jullie in als echte vogelbarbaren wier kennis van de avifauna (opzoeken) niet verder reikt dan mussen, kippen en eenden.

Ik mis hier werkelijk bijna alles wat het leven een beetje leuk maakt: natuur, cultuur, sport, uitgaansleven, vrouwen. Vrouwen zijn er natuurlijk zat, en ook nog eens erg mooi, maar de Islam legt hier zware restricties op. Behalve in bordelen (die schijnen er te zijn, al heb ik er nog geen gezien, zal wel erg in het geniep plaats vinden) krijg je niet de kans om met een vrouw nader contact te krijgen. Daar is dan altijd tenminste een broer bij. Als je wat meer wilt dan elkaar van een afstandje een beetje be-glimlachen dan moet je eerst trouwen en dat vind ik nou weer wat overdreven. Eerst uitproberen is er niet bij.

Een voordeel is wel dat je hier bij een vrouw geld toe krijgt. Heel anders dan in Afrika want daar moet je er voor betalen. Maar hier wordt een vrouw als zó iets minderwaardigs beschouwd dat haar familie je dankbaar is als je ze meeneemt. Weer een mond minder om te voeden.

Dat systeem van de dowry (bruidsschat) is officieel verboden, maar vindt wel op grote schaal plaats. Het leidt ook vaak tot schrijnende toestanden. De familie kan de dowry meestal niet in één keer betalen en belooft "afbetaling". De echtgenoot wil na een tijdje geld zien en stuurt zijn vrouw naar haar familie om het op te halen. Die hebben niets en sturen haar weer weg. De echtgenoot slaat haar in elkaar en stuurt ze terug, etc etc. Je ziet regelmatig dat vrouwen door hun echtgenoten worden doodgeslagen vanwege de dowry. En nog vaker lees je dat vrouwen die tussen twee vuren zitten, geen uitweg meer zien en zelfmoord plegen.

Er wordt wat afgeleden in dit land. Speciaal door de vrouwen. Ik heb vaak gedacht dat onze Nederlandse feministische dames hier eens moesten komen kijken. Dan zouden ze de positie van de vrouw in Europa misschien wat meer relativeren.

Laat ik eens over de honden hier vertellen (puur toevallig, geen connectie met het vorige onderwerp). Die zijn ook zielig, nog zieliger dan de vrouwen. Allemaal zwerfhonden natuurlijk. Je ziet ze overal liggen en rondschooien. Niemand voert ze. Ze eten wat ze op straat vinden en dat is erg karig kan ik vertellen want er wordt hier niets weggegooid wat eventueel nog eetbaar zou kunnen zijn. De kleur van de meeste honden is grijs: van de schurft. Ze zien er afschuwelijk uit, vol wonden en gezwellen. Nee, als je die hier gezien hebt dan neem je er niet zo gauw meer een als huisdier. Ze zijn ook erg stom, liggen half op de weg te slapen, met het gevolg dat er dus regelmatig een wordt doodgereden. Geloof maar niet dat iemand zo'n kadaver opruimt. Je kunt je dus voorstellen hoe dat er uitziet en hoe dat geurt na een paar dagen.

Hét transportmiddel in Bangladesh, zeker hier op het platteland, is de rickshaw: een driewielfiets met een bankje en een huifje. Duizenden en duizenden zijn er daar van en blokkeren vaak de straten. In de stad moet je daar met je auto als het ware doorheen waden. Met een beetje goede wil kunnen er twee Europeanen naast elkaar op het bankje zitten. Bangladeshi's zien dat echter anders, die passen er wel met vier of vijf in. Een keer heb ik er zeven geteld, al moet ik toegeven dat daar een paar kinderen bij waren. Ook worden ze voor vrachtvervoer gebruikt en ook dan is het ongelooflijk wat ze er in stouwen. Ik ben nog van plan een fotoserie te maken van volgestouwde rickshaws met meloenen, boomstammen, tabak, bakstenen, soms metershoog. Met die rickshawpullers heb ik trouwens ook te doen, die zijn meestal niet eigen baas over hun rickshaw maar huren hem van een zakenman, beulen zich de hele dag af op dat ding en hebben dan 's avonds misschien f 2,- verdiend. Net genoeg voor een gezin om te overleven. Maar ook niet meer dan dat.
Van de andere kant heb ik als automobilist een enorme hekel aan die rickshaws. Ze zijn totaal onberekenbaar in het verkeer en zijn zowel zo stom als een rund als zo brutaal als een hond.

Op de weg hier geldt maar één recht: het recht van de sterkste. De grootste gaat voor en dat zijn de bussen die als idioten door het land razen en alles wat ze tegenkomen de berm in jagen. Die zitten altijd volgeladen, van binnen en van buiten want meestal zit ook het dak vol en hangt er nog een trosje aan de buitenkant aan. Bijna dagelijks verongelukt er wel ergens een.

Je ziet hier nog relatief weinig auto's. Véél te duur en je kunt er relatief weinig mee doen omdat er maar weinig berijdbare wegen zijn. Als je hier een fiets hebt, dan ben je al een hele piet, en wie zich hier een brommer kan permitteren die heeft het helemaal gemaakt. Dat is zo ongeveer hetzelfde als wanneer je in Europa een Porsche hebt.

Ik hoor buiten allerlei opzwepende geluiden, er wordt weer volop "ge-miked". Als je het volk wat wilt meedelen, dan huur je een accu en een megafoon, je stapt met dat spul in een rickshaw, laat je door de stad rijden en brult continu je boodschap door die megafoon. Dat kan van alles zijn: reclame voor een film, de aankondiging van een staking maar meestal een opzwepende politiek boodschap. Het gaat er momenteel heet aan toe in Bangladesh. De oppositie zet alles op alles om de regering ten val te brengen, en dat niet in het parlement maar op straat. Stakingen zijn aan de orde van de dag. En die worden altijd opgevolgd, het hele openbare leven valt stil. Dat gaat namelijk met harde hand hier. Alle verkeer is verboden, als je toch op de weg komt, worden je ruiten ingegooid en als je dat liever niet hebt blijf je maar thuis. Winkels idem dito. Dus elke staking is altijd een sukses, elk klein splinterpartijtje kan het hele land lam leggen. Dat gebeurt dus ook regelmatig. Vorige week 3 dagen. Kosten voor de economie: 50 miljoen dollar per dag. En ze zijn al zo arm als een rat. Zonder buitenlandse hulp zou het zooitje meteen failliet zijn.

Wel opmerkelijk, als je nagaat wat een vrouw hier voorstelt, is dat zowel de minister-president als de oppositieleider vrouwen zijn. Dat komt in deze hoek van de wereld vaak voor: India, Sri Lanka, Pakistan, Filippijnen. Meestal komen die echter niet vanwege hun eigen verdienste in die positie, maar omdat ze weduwe of dochter zijn van een beroemde man. MP Khaleda Zia is de weduwe van meneer Zia, een zeer geliefde generaal/regeringsleider die in de tachtiger jaren is doodgeschoten. Oppositieleidster Sjeik Hasina is de dochter van wijlen Mujibur Rahman, de held uit de bevrijdingsoorlog, die in 1976 is vermoord.

Zo steken jullie toch nog aardig wat op van zo'n briefje van mij. Aardrijkskunde, geschiedenis, economie, biologie, sociologie, politicologie en culturele antropologie, noem maar op, alles zit erbij. Een paar van die brieven en je kunt een proefschrift over ZO Azië schrijven en promoveren.

Maar eerst zijn jullie nu eens aan de beurt. Vertel maar eens hoe het gaat: werk, huis, kinderen, tennis, squash, voetbal etc. Dan kan ik ook eens lachen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten